Çimento Nedir?
Çimento, başlıca hammaddeleri kalker (kireçtaşı) ve kil olan, çeşitli mineral parçacıkları (örneğin kum, çakıl, tuğla, briket) bir arada tutmak için kullanılan bağlayıcı bir malzemedir. Yapıştırıcı özelliğini gösterebilmesi için mutlaka su ile etkileşime girmesi gerekir. Su eklendiğinde çimento, kimyasal reaksiyonlar sonucu sertleşerek kalıcı bir yapı oluşturur.
Üretim süreci, kalker ve kilin kırılarak öğütülmesiyle başlar. Gerektiğinde karışıma demir cevheri veya kum gibi katkılar da eklenebilir. Elde edilen karışım, 1400–1500°C sıcaklıkta döner fırınlarda pişirilerek “klinker” adı verilen ara ürüne dönüştürülür. Klinker, çimentonun temel bileşenidir.
Klinkere yaklaşık %4–5 oranında alçı taşı eklenerek ince toz haline getirilir ve bu sayede “Portland Çimentosu” elde edilir. Eğer üretimde farklı katkı malzemeleri (tras, yüksek fırın cürufu, uçucu kül, silis dumanı vb.) kullanılırsa, çimento türü de buna göre çeşitlenir ve “katkılı çimento” adını alır.
Çimento, betonun hacim olarak en küçük bileşeni olsa da, dayanıklılık açısından en kritik unsurdur. Normal beton karışımlarında en sağlam yapı taşı agregadır. Ancak betonun genel mukavemetini belirleyen asıl faktör, çimento hamurunun kalitesi ve çimentonun agregayla olan aderansıdır. Bu da büyük ölçüde su/çimento oranına bağlıdır.
En yaygın kullanılan çimento türleri arasında Portland Kompoze Çimento, Katkılı Çimento, Cüruflu Çimento ve Sülfata Dayanıklı Çimento yer alır. Bunun yanı sıra, özel projeler için Beyaz Portland Çimentosu gibi farklı tipler de tercih edilebilir.
Türkiye’de çimento üretimi ve kullanımı, TS EN 197 standart serileriyle düzenlenmiştir. Bu standartlar, hem kalite kontrolünü sağlar hem de projelere uygun çimento tipinin belirlenmesinde yol gösterici olur.