Özel Beton Nedir?
Betonlar; birim ağırlıkları, kullanılan agregalar ve uygulama yöntemlerine göre farklı sınıflara ayrılır. Bazı projelerde ise yapının taşıyacağı yüke, çevresel koşullara ya da kullanım amacına özel olarak tasarlanmış beton türleri tercih edilir. Bu tür ihtiyaçlara göre formüle edilen betonlara özel beton denir.
Özel betonlar, hem bileşim oranlarının değiştirilmesiyle hem de farklı üretim teknikleriyle elde edilir. Çimento, kum, çakıl gibi temel bileşenlerin oranları değiştirilerek veya üretim sürecine özel katkı maddeleri eklenerek betonun mukavemeti, dayanıklılığı ya da işlenebilirliği artırılabilir.
Bazı durumlarda, birden fazla özel nitelik bir arada düşünülerek beton tasarımı yapılır. Böylece beton, hem uygulama sahasına hem de projenin ihtiyaçlarına en iyi şekilde uyum sağlar. Özel betonlar, standart betonlara kıyasla genellikle daha yüksek performans sunar.
Başlıca Özel Beton Türleri
İhtiyaca ve kullanım alanına göre geliştirilen çeşitli özel beton türleri bulunmaktadır. Bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır:
-
Püskürtme Beton: Yüksek basınçla yüzeye püskürtülerek uygulanan, genellikle tünel ve istinat yapılarında kullanılan beton türüdür.
-
Lifli Beton: İçerisine çelik, cam veya plastik lifler eklenerek çatlama direnci artırılmış betondur.
-
Ferrocement Beton: İnce kesitli, tel ağ donatılı ve dayanıklı bir beton türüdür, genellikle ince duvarlı yapılarda kullanılır.
-
Vakumlu Beton: Beton döküldükten sonra içerisindeki fazla suyun vakumla çekildiği, böylece erken mukavemet kazanan beton çeşididir.
-
Silindirlenmiş Beton (RCC): Özellikle yol yapımında kullanılan, az su ile üretilip sıkıştırılarak yerleştirilen dayanıklı beton türüdür.
-
Kendinden Yerleşen Beton: Vibrasyona gerek duymadan kalıpta kendi ağırlığıyla kolayca yayılan ve yerleşen özel bir betondur.
-
Reaktif Pudra Beton (RPC): Ultra yüksek performanslı, yoğun ve çok dayanıklı bir beton türüdür.
-
Enjeksiyon Harcı: Boşlukları doldurmak veya çatlakları onarmak için kullanılan özel akışkan harçtır.
-
Pompa Betonu: Yüksek katlara veya ulaşılması zor alanlara beton pompası ile iletilen, akıcılığı artırılmış betondur.
-
Prefabrik Beton: Fabrikada üretilip sahaya taşınarak montajı yapılan, seri üretime uygun beton elemanlardır.
-
Rötresi Dengelenmiş Beton: Büzülme çatlaklarını azaltmak için özel katkılarla dengelenmiş beton türüdür.
-
Yüksek Mukavemetli Beton: Çok yüksek basınç dayanımına sahip, genellikle yüksek katlı yapılarda kullanılan özel beton türüdür.
-
Yüksek Sıcaklığa Dayanıklı Beton: Yangına, ısıya ya da termal şoka karşı dayanıklı olacak şekilde tasarlanmış özel betonlardır.